13,5 triệu người Việt bị rối loạn tâm thần

(VnMedia) -  Việt Nam hiện có gần 15% dân số - tương đương khoảng 13,5 triệu người đang mắc các rối loạn tâm thần phổ biến và khoảng 3 triệu người mắc các rối loạn tâm thần nặng.

Đó là thông tin được đưa ra tại hội thảo tham vấn chiến lược quốc gia về sức khỏe tâm thần giai đoạn 2016-2025 và tầm nhìn đến 2030 do Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) tổ chức ngày 7/12 tại Hà Nội.

Rối loạn tâm thần có xu hướng gia tăng

Mất ngủ, lo âu, stress, suy nhược thần kinh... cũng là các loại rối loạn tâm thần; bệnh đang có xu hướng gia tăng do áp lực công việc và cuộc sống là một số khuyến cáo về căn bệnh này. Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), sức khỏe tâm thần được định nghĩa là một tình trạng sức khỏe mà mỗi cá nhân nhận thức rõ khả năng của mình, có thể đối phó với những căng thẳng bình thường trong cuộc sống, làm việc hiệu quả và thành công và có thể đóng góp cho cộng đồng.

Năm 2008 trên thế giới có hơn 150 triệu người bị trầm cảm, khoảng 125 triệu người bị ảnh hưởng bởi các rối loạn liên quan đến sử dụng rượu, hơn 50 triệu người động kinh và 24 triệu người mắc bệnh Alzheimer. Tại khu vực Tây Thái Bình Dương, ước tính có khoảng 100 triệu người có các rối loạn về tâm thần và trong đó khoảng 2% dân số mắc các rối loạn tâm thần nặng như tâm thần phân liệt, sa sút trí tuệ và chậm phát triển tâm thần nặng.

Khoảng 75% người có rối loạn tâm thần không được tiếp cận các dịch vụ theo nhu cầu, phần lớn tập trung ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Rối loạn tâm thần gây ra khoảng 14% gánh nặng bệnh tật toàn cầu đồng thời gây ra tình trạng nghèo đói cho cá nhân và gia đình, cản trở đến sự phát triển kinh tế quốc gia. Ước tính tác động toàn cầu về sản lượng kinh tế mất đi do rối loạn tâm thần sẽ lên tới 17.000 tỷ USD trong 20 năm tới.

Tại Việt Nam, theo nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật và thương tích năm 2008, các rối loạn tâm thần kinh là những nguyên nhân hàng đầu của gánh nặng bệnh tật. Gần 15% dân số (tương đương khoảng 13,5 triệu người) Việt Nam đang mắc các rối loạn tâm thần phổ biến và khoảng 3 triệu người mắc các rối loạn tâm thần nặng.

Ảnh minh họa

Tăng cường chăm sóc và bảo vệ sức khỏe tâm thần

Theo PGS, TS Trần Văn Cường, Chủ tịch Hội Tâm thần học Việt Nam, rối loạn tâm thần chiếm tỷ lệ cao trong nhân dân, tỷ lệ bệnh có khác nhau theo từng nhóm tuổi, giới tính và nghề nghiệp, chủng tộc và ở mỗi quốc gia khác nhau.

Theo bác sĩ La Đức Cương, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, người bình thường trong suốt cuộc đời có ít nhất một hoặc nhiều triệu chứng tâm thần. Như vậy, công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe tâm thần ở nước ta là một vấn đề lớn vì tính phổ biến của bệnh và sự ảnh hưởng đến sức khỏe người dân; cần được xã hội quan tâm, chăm lo và đầu tư nhiều nguồn lực hơn nữa.

Hiện tại, Việt Nam là một trong 35 nước chưa có luật về sức khỏe tâm thần. Hơn một nửa các nước Đông Nam Á không có hoạt động chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng hay hoạt động điều trị các rối loạn tâm thần nặng tại tuyến cơ sở, các bệnh viện và viện vẫn là cơ sở điều trị chủ yếu. Với thực trạng như vậy, Nghị quyết của Hội đồng Y tế thế giới tháng 5/2012 đã đưa ra khuyến cáo rằng các quốc gia cần có các đáp ứng toàn diện và có phối hợp ở cấp độ quốc gia nhằm ứng phó với gánh nặng bệnh tâm thần.

Trước nhu cầu ngày càng cao về chăm sóc sức tâm thần của nhân dân, nhằm giảm bớt gánh nặng do rối loạn tâm thần gây ra, hoàn thiện hành lang chính sách và luật pháp, tăng cường việc chỉ đạo điều hành trong công tác chăm sóc sức khỏe, Bộ Y tế xây dựng dự thảo Chiến lược quốc gia về sức khỏe tâm thần giai đoạn 2016-2025, tầm nhìn đến 2035 để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Dự thảo Chiến lược với quan điểm sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con người và của toàn xã hội. Không có sức khỏe tâm thần thì sẽ không có sức khỏe. Sức khỏe tâm thần góp phần đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Dự thảo đề ra mục tiêu nâng cao sức khỏe tâm thần, dự phòng các rối loạn tâm thần, đảm bảo cung cấp các dịch vụ chăm sóc y tế và xã hội hiệu quả và công bằng, thúc đẩy sự hồi phục, bảo vệ quyền con người, giảm bệnh tật, tử vong, và tàn tật cho người có các rối loạn tâm thần. Phấn đấu đến năm 2025 tăng tỷ lệ người trưởng thành hiểu biết về sức khỏe tâm thần đạt 70%; tỷ lệ người có rối loạn tâm thần nhận thức được quyền của người có rối loạn tâm thần đạt 50%; giảm 20% tỷ lệ tự tử đến năm 2025. Số lượt người có rối loạn tâm thần được điều trị tại các cơ sở chuyên khoa tâm thần tăng thêm 50% đến năm 2025…

Đến năm 2035, sức khỏe tâm thần được tăng cường và bảo vệ, các rối loạn tâm thần được phòng ngừa hiệu quả và người có rối loạn tâm thần được bảo đảm đầy đủ quyền con người theo quy định của pháp luật, được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc y tế và xã hội có chất lượng, kịp thời, và phù hợp về mặt văn hóa nhằm đạt được sức khỏe và sức khỏe tâm thần tốt nhất có thể, tăng cường sự phục hồi và tham gia đầy đủ vào hoạt động xã hội ở đó không có sự kỳ thị và phân biệt đối xử.