(VnMedia) - Trong năm 2017, ngành Hải quan đã có nhiều hoạt động đáng chú ý, trong đó có việc triển khai hệ thông quản lý hải quan tự động tại cảng biển, hàng không; Thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thu ngân sách...

Cùng nhìn lại 10 sự kiện tiêu biểu được Tổng cục Hải quan tổng kết trong năm 2017.

1. Triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng biển, hàng không tại Cục Hải quan các tỉnh, thành phố (gọi tắt là Đề án Giám sát)

Để cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa và tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp theo chỉ đạo của Chính phủ, Tổng cục Hải quan đã giao Cục Hải quan thành phố Hải Phòng chủ trì, các đơn vị nghiệp vụ (Cục CNTT&TK Hải quan, Cục Giám sát quản lý về Hải quan, Cục Quản lý rủi ro, Vụ Pháp chế) phối hợp xây dựng Đề án Giám sát với mục tiêu làm đơn giản, hài hòa, minh bạch thủ tục hải quan và thủ tục giao, nhận hàng tại khu vực cảng, kho, bãi giữa các bên liên quan, đem lại lợi ích cho người dân và doanh nghiệp đồng thời quy định rõ ràng trách nhiệm của các doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi theo đúng tinh thần của Luật Hải quan.

Tại lễ công bố hệ thống quản lý hải quan tự động cảng biển. Ảnh:Huy Thắng

Việc triển khai thực hiện Đề án Giám sát, bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực. Cụ thể, đối với người khai hải quan: Giảm thời gian, chi phí đi lại; Đối với doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho bãi: Nâng cao uy tín, hiệu quả hoạt động kinh doanh, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho bãi do việc giảm khối lượng nhân công, giảm chi phí do giảm thiểu hồ sơ giấy trao đổi giữa các bên và giảm thời gian lưu giữ hàng hóa trong cảng, kho, bãi; Đối với cơ quan Hải quan: Giúp kịp thời nắm bắt thời gian, số lượng đối với lô hàng đưa vào, lưu giữ, đưa ra cảng, kho, bãi... nắm bắt thông tin, vị trí lô hàng quá hạn làm thủ tục hải quan để đưa ra các quyết định xử lý phù hợp.

2. Tổng cục Hải quan ghi nhận “Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam cán mốc 400 tỷ USD trong giữa tháng 12/2017”

Năm 2017, trong bối cảnh nền kinh tế đạt kết quả khả quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trong năm cũng đạt được những cột mốc đáng nhớ: Đến giữa tháng 12/2017, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đã chinh phục mức kỷ lục 400 tỷ USD.

 Xuất nhập khẩu hàng hoá Việt Nam năm 2017 trở thành điểm sáng trong bối cảnh kinh tế đất nước còn nhiều khó khăn, trong đó: Tốc độ tăng vượt trội của xuất khẩu (21%), cao nhất kể từ năm 2012 đến nay; thặng dư thương mại đạt mốc kỷ lục (khoảng 3 tỷ USD); xuất nhập khẩu của cả doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước đều tăng cao lần lượt là hơn 23% và 19%.

Nếu lấy tốc độ tăng bình quân giai đoạn tiếp theo bằng với tốc độ tăng bình quân giai đoạn 2011-2017 (khoảng 16% đối với xuất khẩu và 14% đối với nhập khẩu) thì dự kiến trong năm 2019, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam sẽ đạt 500 tỷ USD.

Thời điểm ghi nhận các mốc kỷ lục xuất nhập khẩu hàng hóa  của Việt Nam

3. Nỗ lực thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước

Từ ngày 01/01 đến 31/12/2017, số thu NSNN đạt 297.082 tỷ đồng, bằng 104,24% dự toán, bằng 102,44% chỉ tiêu phấn đấu do Thủ tướng Chính phủ giao, bằng 100,71% chỉ tiêu do Ban cán sự Đảng Bộ Tài chính giao (295.000 tỷ đồng), tăng 9,47% so với cùng kỳ 2016.

4. Triển khai Đề án nộp thuế điện tử qua ngân hàng phối hợp thu và thông quan 24/7

Ngày 21/06/2017 Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định 2082/QĐ-TCHQ phê duyệt  Đề án Nộp thuế điện tử qua ngân hàng phối hợp thu và thông quan 24/7 và chính thức đưa vào triển khai, thiết kế trên hệ thống.

Việc triển khai Đề án Nộp thuế và thông quan 24/7 là bước đột phá trong công tác thu nộp thuế và thu khác, tạo thuận lợi và hỗ trợ người nộp thuế được nộp tiền mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện, hạn chế tối đa việc thanh toán bằng tiền mặt; đảm bảo thông tin nộp tiền được thanh khoản thuế kịp thời, chính xác; giảm thời gian nộp thuế, đồng thời thông quan hàng hóa ngay sau khi nộp thuế, qua đó rút ngắn thời gian hoàn thành thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của doanh nghiệp xuống bằng mức trung bình của nhóm nước ASEAN-4 theo yêu cầu của Chính phủ.

5. Khai trương Cổng thông tin thương mại Việt Nam (VTIP)

Ngày 12/7/2017, Cổng Thông tin Thương mại Việt Nam (VTIP) chính thức được vận hành.

VTIP không những sẽ đáp ứng một cam kết quan trọng trong Hiệp định Tạo thuận lợi Thương mại với WTO mà còn đóng vai trò là một công cụ hữu ích để hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ quan tâm hoặc tham gia các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu và quá cảnh. Với hơn 2.000 trang nội dung, bao gồm các văn bản pháp quy, biện pháp, thủ tục và quy trình biểu mẫu liên quan tới xuất khẩu và nhập khẩu, VTIP đặt mục tiêu giúp các doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí giao dịch.

VTIP được kỳ vọng giúp duy trì đà cải thiện này, thúc đẩy các nỗ lực làm tăng tính minh bạch trong chính sách và quy định pháp lý, giúp Việt Nam theo kịp các xu thế toàn cầu và số hóa các thủ tục xuất khẩu – nhập khẩu. So với các nước có môi trường kinh doanh thuận lợi trong Asean như Singapore, Thái Lan và Malaixia, khoảng cách giữa Việt Nam với các nước vẫn còn khá lớn. Vì vậy, Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu phấn đấu tới năm 2020 đạt tối thiểu bằng trung bình các nước ASEAN-4 về các chỉ tiêu cải thiện môi trường kinh doanh. Việc khai trương VTIP thể hiện vai trò và những nỗ lực đơn giản hóa, hiện đại hóa các thủ tục hành chính của cơ quan Hải quan.

6. Hải quan Việt Nam chủ trì tổ chức thành công Cuộc họp nhóm Tiểu ban thủ tục Hải quan SCCP lần một bên lề Hội nghị Quan chức cấp cao lần thứ nhất (SOM1) và SCCP lần thứ hai bên lề SOM3 và một số các hoạt động liên quan chuỗi hoạt động của APEC 2017 diễn ra tại Nha Trang và TP. Hồ Chí Minh

Năm APEC 2017, với chủ đề “tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung” đã định hướng cho các Ủy ban, Nhóm, Tiểu ban chủ động xây dựng chương trình nghị sự và nội dung tập trung làm nổi bật các ưu tiên và mục tiêu Năm APEC 2017 về kết nối khu vực, hội nhập kinh tế và phát triển thương mại trong kỷ nguyên số. Tiểu ban Thủ tục Hải quan (SCCP) là một trong những Tiểu ban quan trọng thuộc Ủy ban Thương mại và Đầu tư (CTI) được kỳ vọng đưa ra nhiều sáng kiến góp phần đạt được Mục tiêu Bogor 2020 về tự do hóa thương mại và đầu tư.

Cuộc họp SCCP APEC 2017 đã được tổ chức thành công với các sự kiện chính: Cuộc họp SCCP1 diễn ra bên lề Hội nghị các Quan chức cấp cao lần 1 (SOM1) tại Nha Trang từ ngày 21/2-1/3/2017 và Cuộc họp SCCP2 và 03 sự kiện khác của Hải quan diễn ra bên lề SOM3 tại thành phố Hồ Chí Minh từ 16-30/8/2017.

SCCP APEC 2017 với hai nội dung ưu tiên lớn tập trung vào các vấn đề (i) tạo thuận lợi thương mại và (ii) đảm bảo an ninh thương mại trong chuỗi cung ứng khu vực đã đi đúng hướng với các ưu tiên về thúc đẩy hợp tác thương mại APEC của Ủy ban Thương mại và Đầu Tư, góp phần quan trọng trong việc thực hiện các ưu tiên và chủ đề của APEC quốc gia 2017 đồng thời hướng tới đạt được mục tiêu phát triển thương mại trong APEC đã được nêu rõ trong Mục tiêu Bogo 2020 về tự do hóa thương mại và đầu tư.

Quan trọng hơn, SCCP APEC 2017, với sự chuẩn bị đầy đủ và toàn diện về nội dung, sự chu toàn trong công tác lễ tân hậu cần, đã được các đại biểu SCCP khen ngợi và đánh giá cao vì đã đề ra được chương trình làm việc và kế hoạch hành động tập thể của SCCP với các hoạt động cụ thể, thực tế, có tính khả thi cao, đẩy mạnh sự hợp tác chặt chẽ, ngày càng vững chắc giữa cơ quan hải quantrong khu vựcgóp phần nâng cao vai trò của cơ quan hải quan trêndiễn đàn APEC và tăng cường tính kết nối giữa các lực lượng bảo vệ và thúc đẩy thương mại trong khu vực. Chính những kết quả đó đã góp phần vào thành công chung tốt đẹp của Năm APEC 2017.

7. Cổng thông tin tờ khai điện tử hải quan chính thức hoạt động vào tháng 3/2017, cung cấp thông tin tờ khai hải quan điện tử cho các cơ quan liên quan để giải quyết các thủ tục hành chính.

Tổng cục Hải quan đã xây dựng và chính thức đưa vào vận hành Cổng thông tin tờ khai hải quan điện tử từ tháng 3/2017.

Cổng thông tin tờ khai hải quan điện tử được xây dựng với mục tiêu cung cấp thông tin tờ khai hải quan điện tử để thực hiện các thủ tục về thuế, cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, thủ tục thanh toán qua ngân hàng và các thủ tục hành chính khác; chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa lưu thông trên thị trường.

Các cơ quan liên quan bao gồm: Cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức tín dụng và các tổ chức cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa được Bộ Công Thương ủy quyền.

Sơ đồ cung cấp tờ khai hải quan điện tử

Việc sử dụng thông tin tờ khai hải quan điện tử góp phần tích cực thực hiện các nội dung "giảm giấy tờ, rút ngắn thời gian, giảm chi phí thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu" và "kết nối chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức quản lý, kiểm tra chuyên ngành và với cơ quan hải quan" như mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 19-2016/NQ-CP. Đồng thời góp phần triển khai Chính phủ điện tử theo Nghị quyết 36a/NQ-CP của Chính phủ.

Tính đến hết 31/12/2017, Cổng TTTKHQĐT đã có 1,16 nghìn tài khoản đăng ký và có gần 90 nghìn lượt tra cứu thông tin tờ khai.

8. Tổng cục Hải quan đã chủ trì, phối hợp, phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc vi phạm

Năm 2017, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới có nhiều diễn biến phức tạp trên tất cả các tuyến: đường bộ, đường biển, đường hàng không. Tổng cục Hải quan đã triển khai các giải pháp đấu tranh đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả, toàn Ngành đã lập được nhiều chiến công, thành tích trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Tính đến ngày 15/12/2017, lực lượng kiểm soát Hải quan toàn ngành đã đấu tranh, phát hiện, bắt giữ, xử lý: 15.184 vụ vi phạm pháp luật Hải quan (giảm 1,97% so với cùng kỳ năm 2016); trị giá hàng hóa vi phạm ước tính: 789 tỷ 579 triệu đồng (tăng 89,58% so với cùng kỳ năm 2016). Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước: 334 tỷ 800 triệu đồng (tăng 95% so với cùng kỳ năm 2016). Cơ quan Hải quan đã khởi tố 51 vụ. Chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 68 vụ.

9. Ngày 15/11/2017, Tổng cục Hải quan triển khai Cơ chế một cửa đường hàng không tại tất cả các cảng hàng không quốc tế trên cả nước theo Quyết định 43/2017/QĐ-TTg của Chính phủ

Sau một thời gian tích cực chuẩn bị các điều kiện về cơ sở pháp lý, hệ thống công nghệ thông tin, đào tạo, tuyên truyền, thực hiện thí điểm tại sân bay quốc tế Nội Bài, ngày 15/11/2017, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã phối hợp với các Bộ, ngành, đơn vị liên quan chính thức triển khai Cơ chế một cửa quốc gia đường hàng không tại tất cả các cảng hàng không quốc tế trên cả nước theo Quyết định số 43/2017/QĐ-TTg ngày 26/09/2017 của Thủ tướng Chính phủ. Đến nay, hầu hết các hãng hàng không tham gia thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia đường hàng không. 

Điểm mới quan trọng so với trước kia của Cơ chế một cửa đường hàng không là các hãng hàng không cung cấp các thông tin liên quan đến tàu bay xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh cho cơ quan quản lý nhà nước tại cảng hàng không bằng phương thức điện tử thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia. Sau đó Cổng thông tin một cửa quốc gia sẽ cập nhật, tự động chia sẻ thông tin cho cơ quan quản lý nhà nước tại cảng hàng không để kết nối tất cả các khâu liên quan.

Bên cạnh đó, về phía cơ quan Hải quan còn thực hiện trao đổi thông tin với các doanh nghiệp kho, bãi hàng không phục vụ cho công tác quản lý giám sát hải quan. Khi các thông tin về tàu bay xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh được tiếp nhận và chia sẻ kịp thời cho các cơ quan quản lý nhà nước sẽ rút ngắn thời gian thông quan và hỗ trợ tốt cho doanh nghiệp logistic, doanh nghiệp vận tải và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

Việc triển khai Cơ chế một cửa quốc gia đường hàng không đem lại lợi ích toàn diện. Trước hết, thể hiện nỗ lực tạo thuận lợi thương mại, cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam, tạo nền tảng để triển khai Cơ chế một cửa ASEAN theo đúng cam kết. Đồng thời, thông qua việc tiếp nhận thông tin trước chuyến bay, cơ quan hải quan và các cơ quan quản lý nhà nước áp dụng quản lý rủi ro, đảm bảo an ninh, an toàn hàng không, ngăn chặn buôn lậu, khủng bố. Bên cạnh đó, việc trang bị, quản lý, vận hành hệ thống CNTT giúp hiện đại hóa phương thức hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước, nâng cao năng lực cán bộ công chức.

10. Ngày 01/3/2017,  Tổng cục Hải quan đã chính thức vận hành Hệ thống dịch vụ công trực tuyến (DVCTT), mở rộng cung cấp DVCTT tối thiểu mức độ 3 cho 46 thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan.

Để thực hiện Nghị quyết 36a/NQ-CP về Chính phủ điện tử, từ ngày 01/3/2017, ngành Hải quan tiếp tục triển khai Hệ thống DVCTT trên Cổng thông tin điện tử hải quan, qua đó tiếp tục cung cấp DVCTT cho 46 TTHC. Từ khi triển khai đến ngày 31/12/2017, Hệ thống DVCTT đã tiếp nhận và xử lý hơn 73 nghìn bộ hồ sơ TTHC với sự tham gia của gần 11,8 nghìn cá nhân, doanh nghiệp.

Trong thời gian qua, Hệ thống DVCTT luôn vận hành thông suốt, đảm bảo cho việc xử lý TTHC của tổ chức, cá nhân cũng như việc thực hiện nghiệp vụ của cơ quan hải quan. Hầu hết các vướng mắc phát sinh đều được Bộ phận hỗ trợ  của Tổng cục Hải quan xử lý kịp thời.

Tính đến nay, ngành Hải quan đã cung cấp 123 DVCTT mức độ 4 và 3 DVCTT mức độ 3 (trên tổng số 178 TTHC), đạt tỷ lệ 71%. Trong năm 2017, tổng số hồ sơ đã được cơ quan hải quan thực hiện DVCTT mức độ 4 cho doanh nghiệp là: 10,142 triệu hồ sơ.

 Với số lượng lớn DVCTT mức độ 3 và 4 như hiện nay, cơ quan hải quan đã tạo nhiều thuận lợi cho DN, đó là khai báo các TTHC liên quan đến thông quan hàng hóa; nộp thuế, phí, lệ phí; thủ tục đối với phương tiện vận tải và nhận được kết quả phản hồi của cơ quan hải quan trên mạng internet. 

Đinh Bách