- Động lực tăng trưởng hùng mạnh một thời của Liên minh châu Âu (EU) - Đức giờ đây dường như rất dễ bị tổn thương khi mối đe dọa phi công nghiệp hóa đang hiện ra trước mắt.

Bộ trưởng Tài chính Đức Christian Lindner đã nói một cách hài hước tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới gần đây ở Davos rằng Đức không phải là “kẻ ốm yếu” của châu Âu mà là “một kẻ mệt mỏi” sau những năm khủng hoảng gần đây, và đang cần một “ tách cà phê ngon.”

Tuy nhiên, các chỉ số kinh tế chỉ ra điều gì đó còn hơn cả sự mệt mỏi. Mặc dù Đức có thể được miêu tả là chỉ đang ở trong một cuộc suy thoái nhẹ - xét cho cùng, các chỉ số GDP khó có thể được gọi là khủng khiếp - nhưng trên thực tế, nền kinh tế đang ở trong tình trạng không ổn khi không có triển vọng rõ ràng về sự phục hồi sắp diễn ra.

Các số liệu kinh tế vẽ nên một bức tranh ảm đạm

Các ước tính ban đầu cho thấy GDP của Đức giảm 0,3% vào năm 2023, khiến Đức trở thành quốc gia công nghiệp hóa lớn duy nhất chìm trong sắc đỏ. Nợ quốc gia của Đức đã tăng khoảng 48 tỷ euro, lên mức gần 2,6 nghìn tỷ euro. Mặc dù điều này thoạt nhìn có vẻ đáng báo động, nhưng điều quan trọng là phải xem xét bối cảnh kinh tế rộng hơn. Tỷ lệ nợ trên GDP của Đức hiện ở mức xấp xỉ 65%, tương đối thuận lợi so với nhiều nước phương Tây.

Hơn nữa, Đức đã thực hiện các giới hạn nghiêm ngặt về thâm hụt, thể hiện cam kết thận trọng tài chính. Trước những biện pháp này, có một lập luận phản bác rằng Đức có thể tính đến chuyện phải gánh thêm nợ.

Tâm lý trong các doanh nghiệp ngày càng xấu đi vào đầu năm, thể hiện qua Chỉ số Môi trường Kinh doanh của ifo vào tháng 1, đã giảm xuống 85,2 điểm. Cả tình hình hiện tại và những kỳ vọng trong những tháng tới đều được đánh giá bi quan hơn. Viện ifo đã giảm dự báo tăng trưởng năm 2024 xuống 0,7%, so với mức dự đoán trước đó là 0,9%. Việc hạ cấp này một phần là do tình trạng cắt giảm thêm ngân sách liên bang, điều này trở nên cần thiết do phán quyết của Tòa án Hiến pháp Liên bang cấm tái sử dụng các quỹ hỗ trợ thời Covid còn sót lại.

Phi công nghiệp hóa ở Đức: Mối lo ngại ngày càng tăng

Nền kinh tế Đức đang trên bờ vực khủng hoảng khi quá trình phi công nghiệp hóa bắt rễ sâu. Các công ty, do những cân nhắc về kinh tế, đang ngày càng chuyển cơ sở sản xuất ra nước ngoài, gây ra mối đe dọa đáng kể cho một quốc gia phụ thuộc nhiều vào sản lượng công nghiệp. Xu hướng này có những hậu quả ngay lập tức và sâu sắc, vượt xa những tác động rõ ràng đối với các ngành công nghiệp. Việc chuyển sản xuất ra nước ngoài có thể kéo theo sự gia tăng tình trạng sa thải, làm trầm trọng thêm những thách thức kinh tế mà lực lượng lao động phải đối mặt.

Vào tháng 11 năm 2023, theo dữ liệu sơ bộ từ Văn phòng Thống kê Liên bang Đức (Destatis), xuất khẩu của Đức đã giảm 5,0% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi nhập khẩu ghi nhận mức giảm đáng chú ý là 12,2%.

Mặc dù trọng tâm chính là bối cảnh công nghiệp, nhưng điều quan trọng là phải thừa nhận mối liên hệ giữa những thay đổi này. Một trường hợp điển hình là ngành công nghiệp hóa chất của Đức đang rơi vào tình trạng suy thoái sâu sắc và kéo dài, mất khoảng 23% năng lực sản xuất. Hơn nữa, các nhà quản lý hàng đầu đã bày tỏ sự hoài nghi đáng kể về khả năng phục hồi nhanh chóng. Những thách thức này càng trở nên trầm trọng hơn do Đức phải vật lộn với chi phí năng lượng cao, đặc biệt ảnh hưởng đến các ngành tham gia cạnh tranh toàn cầu. Bất chấp những nỗ lực của chính phủ nhằm giải quyết những thách thức nói trên, chẳng hạn như gói giá điện trị giá hàng tỷ USD, thành công vẫn còn hạn chế.

Trong khi đó, theo báo cáo của Deloitte, cứ hai trong số ba công ty của Đức đã chuyển một phần hoạt động ra nước ngoài một cách đáng báo động do cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra ở nước này. Xu hướng này đặc biệt rõ rệt trong các lĩnh vực quan trọng như cơ khí, hàng công nghiệp và công nghiệp ô tô, nơi 69% công ty đã chuyển dịch hoạt động ở mức độ vừa phải hoặc lớn.