(VnMedia) - Báo cáo thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày trước Quốc hội ngày 13/11 cho biết, hiện vẫn còn hơn 11.700 đối tượng truy nã vẫn đang ở ngoài xã hội
Theo bà Nga, đối với công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm, Ủy ban Tư pháp (UBTP) cơ bản nhất trí với đánh giá của Chính phủ và nhận thấy, năm 2018, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành trong đó lực lượng Công an làm nòng cốt triển khai nhiều phương án, kế hoạch phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật. Đặc biệt, trong năm 2018, đã xử lý nghiêm nhiều cán bộ, trong đó có cả cán bộ cấp cao có hành vi phạm tội, tiếp tay, bao che cho các đối tượng phạm tội…
“Nhìn chung, các biện pháp phòng ngừa xã hội được triển khai đồng bộ đã tạo chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; một số loại tội phạm giảm sâu so với năm trước” - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.
|
Tuy nhiên, bà Nga cho biết, qua giám sát, UBTP nhấn mạnh một số vấn đề còn tồn tại.
Thứ nhất, mặc dù tội phạm được kiềm chế trên nhiều lĩnh vực nhưng lại gia tăng về số người chết do hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm thuộc lĩnh vực xâm phạm trật tự xã hội (1.451 người chết, tăng 3,9%); một số loại tội phạm tăng như: cướp tài sản tăng 5,1%, giết người tăng 3,9%, trong đó có một số vụ án giết nhiều người với thủ đoạn dã man, tàn bạo gây bức xúc, lo lắng trong xã hội.
Công tác quản lý cán bộ trong lực lượng phòng, chống tội phạm được Ủy ban Tư pháp đánh giá là vẫn còn sơ hở nên đã để xảy ra một số vụ án có sự tham gia của một số sỹ quan cấp cao trong lực lượng Công an. Một số cá nhân, doanh nghiệp đã móc ngoặc với cán bộ có chức vụ, quyền hạn tại một số địa phương để tạo các “nhóm lợi ích” hoặc lợi dụng công tác nghiệp vụ, các “tổ chức bình phong” nhằm dùng ảnh hưởng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại rất lớn cho Nhà nước.
Đáng chú ý, có những vụ việc liên quan đến một số sỹ quan Công an, Quân đội, lãnh đạo một số địa phương đã kéo dài trong nhiều năm, nhưng đến nay mới được phát hiện, xử lý. Điển hình như vụ Phan Văn Anh Vũ, vụ Đinh Ngọc Hệ…
Một số đối tượng lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và sơ hở trong quy trình tổ chức Kỳ thi trung học phổ thông Quốc gia năm 2018 để sửa điểm, làm sai lệch kết quả thi ở các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, gây bất bình trong xã hội, làm mất lòng tin của người dân, nhất là học sinh về sự công bằng, nghiêm minh, khách quan của kỳ thi.
Đáng lưu ý, việc thanh thiếu niên sử dụng chất gây nghiện, ma túy tại các quán bar, vũ trường và một số lễ hội âm nhạc… khá phổ biến, có trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nhưng chưa được tập trung kiểm soát và ngăn chặn.
Ủy ban Tư pháp cũng nhấn mạnh, việc làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần để một số đối tượng trốn tránh trách nhiệm hình sự đã xảy ra từ nhiều năm trước, đã được UBTP kiến nghị trong Báo cáo thẩm tra từ năm 2013 nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp để khắc phục triệt để và đang có dấu hiệu diễn biến trầm trọng hơn.
“Điển hình như vụ làm hồ sơ bệnh án tâm thần giả tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 (trong số 78 hồ sơ bệnh án tâm thần được làm giả, có 41 hồ sơ mang tên các đối tượng giang hồ) đã khởi tố, bắt giam 02 bị can là bác sĩ và kỹ thuật viên của bệnh viện” - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu rõ.
Cùng với đó là tình trạng mua bán người đã xảy ra ở cả 63 tỉnh, thành phố, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em ở các vùng miền núi, vùng dân tộc thiểu số bị mua bán ra nước ngoài; hiện nay vẫn còn 519 nạn nhân chưa được giải cứu.
Đối với công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, năm 2018, nhóm tội phạm liên quan đến chiếm đoạt tài sản vẫn chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm (51,79%), nhưng tỷ lệ phát hiện chưa nhiều. Tội phạm về chức vụ, tham nhũng bị xử lý mặc dù tăng nhưng vẫn chưa tương xứng với tình hình thực tế.
Hoạt động “bảo kê cho vi phạm” diễn ra khá công khai tại các bến xe, chợ đầu mối nhưng không được cơ quan chức năng phát hiện, xử lý kịp thời, có vụ chỉ được xử lý khi dư luận và báo chí phản ánh. Tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, nhất là hiếp dâm trẻ em mặc dù đã được các cơ quan quan tâm chỉ đạo điều tra, xử lý nhưng vẫn tiếp tục xảy ra một số vụ án nghiêm trọng…
Về công tác điều tra, xử lý tội phạm, Ủy ban Tư pháp chỉ ra, tỷ lệ giải quyết tố giác về tội phạm mới đạt 87,2%, chưa đạt yêu cầu của Nghị quyết số 37 của Quốc hội . Cơ quan điều tra một số địa phương tiếp nhận, xác minh tố giác về tội phạm còn chưa đúng quy định; có 3.368 tố giác vi phạm thời hạn giải quyết; VKSND các cấp đã ban hành 1.234 kiến nghị, kháng nghị yêu cầu khắc phục vi phạm trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm (tăng 16,5%).
Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam còn nhiều vi phạm . Số người bị tạm giữ hình sự sau đó phải trả tự do do hành vi không cấu thành tội phạm tuy giảm nhưng vẫn còn nhiều (1.482 người, trong đó có 146 người bị bắt khẩn cấp được trả tự do). Trong một số vụ án, việc áp dụng biện pháp ngăn chặn còn chưa đúng pháp luật, đáng lưu ý có 04 trường hợp tạm giam trái pháp luật .
Tỷ lệ điều tra khám phá các vụ trọng án đạt 88,5%, chưa đạt 90% như chỉ tiêu của Quốc hội giao. Số lượng các vụ án, bị can được tạm đình chỉ điều tra vẫn chiếm số lượng rất lớn và gia tăng (12.623 vụ/2.411 bị can, tăng 4% số vụ, 6,7% số bị can), trong đó một số vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, tiềm ẩn nguy cơ bỏ lọt tội phạm.
Đáng lưu ý, theo Ủy ban Tư pháp, còn để xảy ra 24 bị can bị oan trong giai đoạn điều tra. Còn để xảy ra 01 vụ án “Dùng nhục hình” trong giai đoạn điều tra gây chết người ; vẫn còn 11.714 đối tượng truy nã đang ở ngoài xã hội, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tội phạm và vi phạm pháp luật.
Xuân Hưng
