- Hôm 10/12/2018, hai chiếc máy bay ném bom siêu thanh Tu-160 của Nga đã hạ cánh xuống Sân bay Quốc tế Simón Bolívar ở Caracas, Venezuela. Vài ngày sau, hai chiếc máy bay được ví là quái vật ném bom này tiếp tục thực hiện chuyến bay tuần tra kéo dài 10 giờ đồng hồ ở vùng Caribbean. Trong hành trình này, chúng thỉnh thoảng được hộ tống bởi các máy bay F-16 của Venezuela và Su-30MK2 của Nga. Vào thời điểm đó, báo chí Nga đưa tin, Moscow và Caracas đang thảo luận về khả năng Nga mở một căn cứ cố định trên đảo La Orchila và sẽ mở rộng các cơ sở hạ tầng có sẵn trên hòn đảo này.

Giới phân tích ngay lập tức lao vào một cuộc tranh luận sôi nổi về cái giá cũng như nguy cơ chính trị leo cao từ bước đi nói trên của Nga và Venezuela.

Cả Nga và Mỹ vốn đã thường xuyên có các hoạt động triển khai các máy bay ném bom và máy bay do thám đi thực hiện những chuyến đi tuần tra vòng quanh không phận của nhau vì cả mục đích chính trị và quân sự. Ví dụ, Nga từng điều những chiếc máy bay ném bom Blackjack đến Caracas vào năm 2008 và 2013. Trong vụ việc năm 2013, Nga muốn phát đi thông điệp đầy thách thức trước làn sóng chỉ trích mạnh mẽ của phương Tây nhằm vào cuộc chiến ngắn ngủi kéo dài 5 ngày giữa Nga và Gruzia. Năm 2008-09, quân đội Nga cũng đã từng công khai nói đến ý tưởng triển khai lâu dài các máy bay ném bom hạt nhân ở Cuba hoặc Venezuela.

Giới phân tích tin rằng, bằng động thái tìm cách thiết lập căn cứ lâu dài ở Cuba hoặc Venezuela, Nga muốn tăng cường khả năng do thám Mỹ cũng như giành được lợi thế trước Mỹ trong trường hợp chiến tranh nổ ra.

Việc Moscow ấp ủ kế hoạch tiến đến thiết lập căn cứ ngay sát nách Mỹ phản ảnh mối quan hệ căng thẳng giữa Nga và phương Tây vì một loạt mâu thuẫn, khởi phát từ cuộc khủng hoảng ở Ukraine.

Cuộc khủng hoảng nghiêm trọng diễn ra ở Ukraine hiện nay đang chứng kiến cuộc đối đầu đầy căng thẳng giữa Nga và NATO. Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương cáo buộc Nga can thiệp vào tình hình ở Ukraine. Nga kiên quyết bác bỏ điều này. Tuy nhiên, kể từ khi cuộc khủng hoảng ở Ukraine bùng phát, NATO đã gia tăng sự hiện diện quân sự của mình tại các quốc gia nằm sát biên giới với Nga như Ba Lan, một số quốc gia vùng Baltic thuộc Liên xô cũ như Latvia, Lithuania và Estonia. Động thái của NATO khiến Nga không thể ngồi yên, và việc Moscow tăng cường các chuyến bay quân sự trên bầu trời Châu Âu và Châu Mỹ được cho là một hành động đáp trả.

Những chiếc máy bay ném bom chiến lược có khả năng hạt nhân của Nga đã thường xuyên thực hiện các chuyến bay tuần tra khắp Đại Tây Dương và Thái Bình Dương trong thời Chiến tranh Lạnh nhưng sau khi Liên Xô sụp đổ, hoạt động này đã bị cắt giảm do thiếu ngân sách. Kể từ khi ông Vladimir Putin lên cầm quyền ở nước Nga, ông này đã quyết định nối lại các chuyến bay tuần tra của máy bay ném bom chiến lược.

Hoạt động trên trở nên thường xuyên hơn bao giờ hết trong thời gian gần đây khi Nga và phương Tây đối đầu nhau kịch liệt vì cuộc khủng hoảng ở Ukraine. NATO đã đưa ra báo cáo về tình trạng tăng cao bất thường những chuyến bay của máy bay quân sự Nga trên hàng loạt khu vực của thế giới.

Bộ trưởng Shoigu từng tiết lộ, Nga có kế hoạch mở rộng sự hiện diện quân sự ra toàn thế giới bằng cách đề nghị cho phép các tàu hải quân của nước này sử dụng cảng ở Châu Mỹ Latin, Châu Á và các nơi khác để tiếp nhiên liệu và duy tu, bảo dưỡng. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Shoigu, hiện quân đội Nga đang đàm phán với Algeria, Cyprus, Nicaragua, Venezuela, Cuba, Seychelles, Singapore.... về kế hoạch trên. Cũng theo ông Shoigu, Nga còn đàm phán với các nước để cho phép máy bay ném bom tầm xa của Nga sử dụng các căn cứ của họ cho mục đích tiếp nhiên liệu.

Kiệt Linh (tổng hợp)