- Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm qua (24/4) đã ký một dự luật có thể dẫn đến lệnh cấm TikTok trên toàn nước Mỹ, làm gia tăng mối đe dọa lớn đối với hoạt động của công ty này tại thị trường lớn nhất của nó.

Trước đó, hồi đầu tuần này, Quốc hội Mỹ đã thông qua dự luật như một phần của gói viện trợ nước ngoài trên phạm vi rộng nhằm hỗ trợ Israel và Ukraine. Dự luật đã được Hạ viện phê chuẩn vào thứ Bảy (20/4) và Thượng viện vào thứ Ba (23/4). Dự luật này đặt ra nguy cơ nghiêm trọng nhất đối với TikTok kể từ khi các quan chức Mỹ bắt đầu đưa ra quan ngại về ứng dụng này vào năm 2020. Theo luật hiện hành của Mỹ, TikTok buộc phải tìm chủ sở hữu mới trong vòng vài tháng hoặc bị cấm hoàn toàn khỏi Mỹ.

Vậy sau khi Tổng thống Biden ký thành luật, chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Dự luật liên quan đến TikTok có ý nghĩa gì?

Dự luật mà Tổng thống Biden vừa ký cho công ty mẹ Trung Quốc của TikTok là ByteDance 270 ngày để thoái vốn khỏi TikTok. Nếu ByteDance không làm như vậy thì sẽ dẫn đến hậu quả đáng kể: đó là TikTok sẽ bị cấm trên các cửa hàng ứng dụng ở Mỹ và “các dịch vụ lưu trữ Internet” hỗ trợ nó.

Điều đó sẽ hạn chế một cách hiệu quả các lượt tải xuống ứng dụng mới và tương tác với nội dung của ứng dụng đó. Quyết định ký dự luật của Tổng thống Biden vào ngày hôm qua đã đặt ra thời hạn thoái vốn của công ty Trung Quốc là ngày 19/1/2025. Tuy nhiên, theo luật, ông Biden có thể gia hạn thời hạn thêm 90 ngày nữa nếu ông xác định rằng công ty đã đạt được tiến bộ trong tiến trình mua bán, mang lại cho TikTok khả năng có thể tiếp tục tồn tại thêm một năm trước khi đối mặt với lệnh cấm.

TikTok phản ứng thế nào?

TikTok đang đe dọa sẽ có hành động pháp lý để phản đối dự luật mới được ông chủ Nhà Trắng ký thành luật. Trong một video đăng lên TikTok, Giám đốc điều hành công ty TikTok Shou Chew đã nói với người dùng rằng: “Hãy yên tâm: chúng tôi sẽ không đi đâu cả”.

Ông Shou Chew nói thêm rằng: “Chúng tôi tự tin và sẽ tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi của bạn trước tòa. Sự thật và Hiến pháp đứng về phía chúng tôi và chúng tôi hy vọng sẽ thắng thế.”

Trong một tuyên bố được đưa ra, người phát ngôn của TikTok miêu tả luật này là “vi hiến” và nói rằng nó “sẽ gây hậu quả tàn phá” cho 170 triệu người dùng tại Mỹ và 7 triệu doanh nghiệp hoạt động trên ứng dụng này.

Làm thế nào mà vấn đề TikTok lại được đưa vào một dự luật về viện trợ nước ngoài?

Một dự luật TikTok tương tự đã được Hạ viện thông qua vào tháng 3, nhưng nó đã bị đình trệ ở Thượng viện. Trong một động thái mang tính thủ tục, Đảng Cộng hòa tại Hạ viện trong tháng này đã đính kèm dự luật TikTok sửa đổi vào gói viện trợ nước ngoài với hy vọng buộc Thượng viện bỏ phiếu về luật TikTok. Việc kết hợp dự luật với viện trợ nước ngoài – ưu tiên hàng đầu của Mỹ – đã đẩy nhanh dự luật TikTok và khiến nó có nhiều khả năng được thông qua hơn.

Điều này có ý nghĩa gì đối với người dùng TikTok?

Nếu TikTok không thể tách khỏi ByteDance trước thời hạn, thì theo lý thuyết, người dùng TikTok ở Mỹ có thể bị cắt đứt việc tiếp cận với ứng dụng này vào giữa tháng 1. Nhưng đó vẫn là một chữ “nếu” lớn. Vì vậy, hiện tại, người hâm mộ TikTok có thể tiếp tục sử dụng ứng dụng như trước, mặc dù họ có thể bắt đầu thấy nhiều nhà sáng tạo nội dung hơn - hoặc chính công ty - lên tiếng phản đối luật trong ứng dụng.

Các lựa chọn của TikTok là gì?

TikTok hứa sẽ đưa chính phủ Mỹ ra tòa nếu Tổng thống Biden ký dự luật. Trong một bản ghi nhớ được đưa ra hồi cuối tuần vừa rồi, một giám đốc điều hành hàng đầu của TikTok đã viết cho nhân viên rằng đây sẽ là “sự khởi đầu chứ không phải sự kết thúc” của một quá trình lâu dài nhằm thách thức cái mà công ty gọi là một luật vi hiến nhằm kiểm duyệt quyền ngôn luận của người Mỹ và điều đó sẽ gây hại cho các doanh nghiệp nhỏ đang phụ thuộc vào ứng dụng. Vào tháng 3, ông Chew thề sẽ tiếp tục chiến đấu.

Liệu TikTok có khả năng chiến thắng tại tòa không?

Các chuyên gia của Tu chính án thứ nhất cho biết dự luật có tác dụng cuối cùng là kiểm duyệt người dùng TikTok có thể bị tòa án bác bỏ.

Ông Nadine Farid Johnson - giám đốc chính sách của Viện Tu chính án thứ nhất Knight tại Đại học Columbia, cho hay: “Tiền lệ lâu đời của Tòa án tối cao là bảo vệ quyền của người Mỹ trong Tu chính án thứ nhất trong việc tiếp cận thông tin, ý tưởng và phương tiện truyền thông từ nước ngoài. Bằng cách cấm TikTok, dự luật sẽ vi phạm quyền này và không mang lại lợi ích thực sự nào. Trung Quốc và các đối thủ nước ngoài khác vẫn có thể mua dữ liệu nhạy cảm của người Mỹ từ các nhà môi giới dữ liệu trên thị trường mở.”

Một khiếu nại của tòa án có thể dẫn đến biện pháp tạm thời bị chặn trong khi vụ kiện tụng diễn ra, có thể kéo dài nhiều năm. Nhưng nếu tòa án từ chối cấp lệnh tạm thời, TikTok có thể phải cố gắng tuân thủ luật pháp.

Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu TikTok được bán cho người khác?

Vấn đề là công ty mẹ của TikTok phải tuân theo luật pháp Trung Quốc và chính phủ Trung Quốc có quy định phản đối việc mua bán.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã triển khai các thuật toán quản lý kiểm soát xuất khẩu, một chính sách dường như bao trùm thuật toán cực kỳ thành công hỗ trợ công cụ đề xuất của TikTok.

Nếu chính phủ Trung Quốc không muốn để ByteDance từ bỏ thuật toán của TikTok, thì nó có thể chặn hoàn toàn việc mua bán. Ngoài ra, Bắc Kinh có thể cho phép bán TikTok nhưng không có thuật toán sinh lời béo bở - một thuật toán là nền tảng cho sự phổ biến, nổi tiếng của ứng dụng.

TikTok vẫn có thể thành công nếu không có thuật toán của nó?

Đó sẽ là câu hỏi khó mà công ty phải đối mặt trong trường hợp buộc phải bán. Nếu không có “thứ nước sốt bí mật” đã đưa ứng dụng này đến với 170 triệu người dùng ở Mỹ thì ứng dụng này có thể coi như đã chết.